Newman – święty dla nas, inspiracja 62

 

Dwóch świętych zadziwiająco podobnych

ks. Juan R. Vélez*

 

tłumaczenie: s. Anna Musiał RSCJ

 

Jakie podobieństwa mogą łączyć dwóch świętych z różnych kręgów kulturowych? W ostatnim artykule** wskazałem na podobieństwa między dwoma świętymi, którzy dla czytelników mogą wydawać się bardzo różni: Jan Henryk Newman (1801-1890) i Josemaría Escrivá (1902-1975). Jeśli wszyscy święci są do siebie podobni w tym, że kochają Boga, i według słów Jana Pawła II są „zwiastunami Ewangelii i znawcami ludzkich spraw” to Newman i Escrivá, pochodzący z różnych kręgów kulturowych, mają ze sobą więcej wspólnego niż to, co zwykle łączy świętych, i więcej niż podobieństwa zarysowane we wspomnianym wyżej tekście.

Obaj święci posiadali gruntowną znajomość Pisma Świętego, które czytali wnikliwie i często rozważali oraz patrzyli na nie przez pryzmat Tradycji Kościoła, a w szczególności pism Ojców Kościoła. Obaj podchodzili do Pisma Świętego z niezachwianą wiarą i pokorą, która doprowadziła ich do lektury duchowej, podczas gdy wielu współczesnych im ludzi interpretowało te same teksty za pomocą hermeneutyki historyczno-krytycznej i uważało Biblię po prostu za kolejną książkę. Nauczanie Newmana i Escrivy bazowało na Piśmie Świętym. Obfitowało w cytaty biblijne, których używali w sposób oparty na tradycji. Cytaty te nie były prostym zestawieniem tekstów, ale owocem głębokiego zrozumienia znaczenia Pisma Świętego. Dla tych świętych, podobnie jak dla innych, takich jak św. Augustyn, całe Pismo Święte mówi nam o Chrystusie jako Słowie Żywym i ostatecznym objawieniu Ojca.

 

Dwóch świętych realistów

Newman i Escrivá byli dogmatykami. Termin ten ma dziś zazwyczaj negatywne konotacje, ale znaczenie dogmatu oznacza, że po prostu wierzyli i trzymali się obiektywnych prawd w sprawach religii i objawienia. W swojej duchowej biografii, Apologia pro vita sua (1864) Newman napisał: „Znalazłem się pod wpływem określonego Credo i otrzymałem dla mojego intelektu pewne wyczucie dogmatu, które dzięki miłosierdziu Bożemu nigdy nie zostało zatarte lub zaciemnione.”

Escrivá również rozumiał dogmat jako świętą prawdę, albo nauczaną bezpośrednio przez Jezusa Chrystusa lub Jego Apostołów, albo jako świętą prawdę pochodzącą z Jego nauki za pośrednictwem autentycznego magisterium Kościoła, z którą powinien się w pełni zgodzić umysłem i wolą. W czasach doktrynalnego zamętu obaj twardo bronili dogmatów.

Obaj nasi święci byli realistami, pierwszy z nich z powodu swojego angielskiego pochodzenia i studium Arystotelesa, a drugi z powodu swojego zdrowego rozsądku w sposobie bycia i uważnego studiowania św. Tomasza z Akwinu. Obaj posiadali głęboką wiedzę o człowieku i o historii, opartą na ludzkim rozumieniu rzeczywistości za pomocą zmysłów i różnych aktów intelektu, czyli rozumienia i sądzenia. Ludzie posiadają wiedzę o naturze bytów dzięki swoim czynom i doskonałościom swoich zdolności. U podstaw tego podejścia leży jasne zrozumienie zasady przyczynowości (materialnej, formalnej, sprawczej i ostatecznej), której nieznajomość jest źródłem filozoficznych błędów materializmu, idealizmu, agnostycyzmu i ateizmu. Newman, poprzez filozofię arystotelesowską, był w stanie przezwyciężyć błędy Hume’a i innych nowoczesnych myślicieli. Escrivá zrobił to samo, ale oparł się na mocnym gruncie Akwinaty, który z kolei zaczerpnął tak wiele mądrości od Arystotelesa.

 

Zdrowa, „świecka mentalność”

Wielu świętych ma pragnienie życia niemal wyłącznie duchowego, które skłania do życia w klasztorze. Inni poświęcają się pracom społecznym, aby udzielić natychmiastowej pomocy innym. Newman i Escrivá, nie ignorując duchowego i społecznego wymiaru życia ani potrzeb innych, przyjęli to, co Escrivá nazwałby zdrową „mentalnością świecką”. W swojej słynnej homilii zatytułowanej Pasja miłowania świata, Escrivá powiedział: „Tam, gdzie są wasi bracia i siostry, tam, gdzie są wasze aspiracje, wasza praca, wasze miłości, tam jest miejsce waszego codziennego spotkania z Chrystusem. To właśnie pośród najbardziej materialnych rzeczy na ziemi powinniśmy się uświęcać, służąc Bogu i wszystkim ludziom.” Nauczał, że mężczyźni i kobiety powinni uświęcać ten świat, w którym żyją, praktykując cnoty w codziennej pracy.

Nie jest zatem zaskakujące, że Newman i Escrivá udzielali duchowego kierownictwa wielu fachowcom, pomagając im wywierać zdrowy chrześcijański wpływ na społeczeństwo poprzez ich pracę, czasami w miejscach o dużym znaczeniu społecznym. To było zapalenie światła wysoko na świeczniku, o którym Chrystus mówił do nas, a które ci święci tak bardzo wzięli sobie do serca.

 

Dwóch mężczyzn, którzy potrafili kochać

Dwóch wielkich świętych XIX i XX wieku miało w sobie wielkie człowieczeństwo. Byli to ludzie, którzy umieli kochać i okazywali swoją miłość w określony sposób: najpierw słuchali, a dopiero potem udzielali rad, modlili się za tych, którzy przychodzili do nich po pomoc, korespondowali z tymi, którzy ich potrzebowali i ofiarowywali za nich umartwienia.

Wyniesiony do godności kardynalskiej, Newman wybrał jako swoje motto sentencję zaczerpniętą z listu św. Franciszka Salezego: Cor ad cor loquitur czyli serce mówi do serca. Było to swego rodzaju podsumowanie Chrystusowej miłości, która jest obecna w każdej prawdziwie chrześcijańskiej przyjaźni. Escrivá ze swej strony lubił słowo „przyjaźń” i był prawdziwym przyjacielem dla wielu. Często medytował scenę, w której Chrystus zaprasza uczniów do przyjaźni z sobą. Dla Escrivy, jako kapłana, przyjaźń ta urzeczywistniała się poprzez jego duchowe ojcostwo.

Pismo Święte, doktryna, świeckość, człowieczeństwo – wszystko to sprawia, że ci dwaj święci są do siebie uderzająco podobni, jak gdyby byli figurami wykonanymi z tej samej formy. Newman i Escrivá są wielkimi świętymi, którzy nieprzerwanie przybliżają nas do Boga i ludzi.

 

 

*ks. Juan R. Vélez, były lekarz, jest katolickim księdzem Prałatury Opus Dei; pisze o kardynale Newmanie i z dziedziny etyki lekarskiej; na filipini.eu opublikowaliśmy już kilka tekstów tego Autora

**zamieściliśmy tekst na filipini.eu, zobacz: Co łączy Newmana i Escrivę?

 

 

---