Św. Józef Vaz i „polski wątek”

 

Św. Józef Vaz nie był Polakiem,
ale jego postać zafascynowała Polaka.
I to zupełnie niezwykłego.
Poznajcie jego historię.

Władysław Michał Bonifacy Zaleski
1852-1925

 

Dyplomata watykański, arcybiskup, delegat apostolski w Indiach Wschodnich. Teren jego misji sięgał od Afganistanu i Himalajów na północy, po Cejlon i sąsiednie wyspy Oceanu Indyjskiego na południu. Przez wszystkie lata swojej posługi rezydował w Kandy na Cejlonie. Był inicjatorem zmian administracyjnych w podległym sobie ogromnym terenie, m.in. podzielił go na 8 metropolii i 27 biskupstw. Po powrocie do Rzymu Benedykt XV mianował go łacińskim patriarchą Antiochii; Znał biegle 8 języków (rosyjski, litewski, łacinę, włoski, francuski, angielski, tamilski oraz syngaleski). Botanik – zgromadził zbiór tropikalnych roślin, liczący ponad 32 tysiące wizerunków flory indyjsko-malajskiej („prawdziwy skarb” Zakładu Systematyki i Geografii Roślin Uniwersytetu Warszawskiego – koniecznie ZOBACZ); Ponadto autor dzieł teologicznych, podróżniczo-etnograficznych, pamiętników, książek przygodowych dla młodzieży i poezji. 

 

poniżej zamieszczamy ciekawy artykuł nt arcybiskupa Zalskiego

 

Józef Vaz i polski wątek

tłumaczenie: s. Anna Musiał RSCJ

 

Biskup Władysław Michał Zaleski (nota bene urodził się 26 maja – we wspomnienie św. Filipa Neri – dopisek tłumaczki),pochodzący z Polski, odkrył na nowo – pod koniec XIX wieku – postać Józefa Vaza, stając się jego wielkim czcicielem. Publikując materiały o jego życiu, stawiał go za wzór dla miejscowego duchowieństwa, do którego formacji został posłany i proponował wszczęcie procesu kanonizacyjnego. Niezwykłym historycznym zbiegiem okoliczności było to, że papież z Polski, Jan Paweł II, spełnił życzenie swego rodaka i beatyfikował „Apostoła Kanary i Sri Lanki” w 1995 roku.

Biskup Zaleski był trzecim delegatem apostolskim w Indiach w latach 1892-1916. Przygotował program, który składał się z dwóch punktów: po pierwsze, formacja duchowieństwa w Indiach, a po drugie, formacja misyjna dla tych duchownych. W realizacji swojego programu znalazł wspaniałą inspirację. Józef Vaz był tym, który natchnął biskupa Zaleskiego wiarą i zaufaniem do duchowieństwa Indii i jego potencjalnych możliwości. Biskup Zaleski wiedział, że jeśli uda mu się zrobić coś, aby zachęcić indyjskich kapłanów do naśladowania przykładu świętości i misyjności ojca Józefa Vaza, to jego „najdroższe dzieło, powierzone jego szczególnej opiece przez papieża Leona XIII” zakończy się sukcesem. Dlatego dla zbawienia Indii chciał mieć w Indiach takich kapłanów jak o. Józef Vaz.

Życie o. Józefa Vaza, Syna Indii i Apostoła Cejlonu, stało się w rękach biskupa Zaleskiego najbardziej skutecznym narzędziem, aby przekonać środowiska kościelne w Rzymie i nieprzychylne w Indiach o tym, „do czego zdolny jest indyjski kapłan, dobrze wykształcony i pełen apostolskiego zapału.” Biskup Zaleski opublikował biografię o. Józefa Vaza najpierw po francusku (Zaleski, Apostoł Cejlonu, o. J. Vaz, Kalkuta 1896)*, następnie po włosku (Mangalore, 1897) i wreszcie po angielsku (Londyn, 1913)*.

W ten sposób wszyscy misjonarze pracujący w Indiach mogli czytać tekst w swoim ojczystym języku, bez żadnej możliwości wymówki z powodu niezrozumienia. Biskup Zaleski odkrył, że „na początku tego wieku (tzn. wieku XIX, przyp. łłum.), ludzie darzyli o. Vaza na Cejlonie wielką czcią. Była ona równa tej, jaką otaczano pamięć św. Franciszka Ksawerego…” I zakończył pisząc: „Życie o. Vaza powinno być znane dzisiaj bardziej niż kiedykolwiek, gdyż Jego Świątobliwość papież Leon XIII dał nowy impuls do formacji duchowieństwa w całych Indiach. Jego życie, gdyby było bardziej znane, byłoby wzorem dla wszystkich indyjskich kapłanów i pokazałoby, do czego zdolny jest indyjski kapłan, dobrze wykształcony i pełen apostolskiej gorliwości…” Marzył więc o dniu, w którym o. Józef Vaz zostanie beatyfikowany. Pisał: „Rzeczywiście, mieliśmy świętych w Indiach, ale jak dotąd nie mamy ani jednego świętego (wyznawcy) z Indii…” Dlatego miał nadzieję, że ten dzień zostanie przyspieszony, ponieważ „beatyfikacja indyjskiego kapłana bez wątpienia byłaby nowym impulsem do formowania duchowieństwa w Indiach. Bez indyjskiego duchowieństwa misja nigdy nie będzie mogła się rozwijać w tak ogromnym kraju, ponieważ liczba misjonarzy wysyłanych z Europy z trudem zaspokaja potrzeby chrześcijan, a w wielu miejscach nie jest w stanie sprostać istniejącym potrzebom. A przecież trzeba nieść Ewangelię niechrześcijanom.” (Orędzie bpa Zaleskiego, s. 2-3).

Choć biskup Zaleski zmarł w Rzymie, wyraził życzenie, aby jego szczątki spoczęły wśród tych, dla których tak ofiarnie pracował. Wraz z przeniesieniem Papieskiego Seminarium Duchownego, które założył, z Kandy do nowej siedziby w Pune, alumni tegoż seminarium, z których niektórzy znali osobiście biskupa Zaleskiego, spełnili jego życzenie. Szczątki biskupa Zaleskiego spoczywają teraz w seminarium pod posadzką ołtarza w nowej kaplicy seminaryjnej. Stamtąd jego przesłanie będzie przekazywane przyszłym pokoleniom indyjskich kapłanów: „Bądźcie kapłanami i misjonarzami na wzór waszego patrona, czcigodnego o. Józefa Vaza… Chcę, abyście byli tacy jak on. Indie potrzebują takich właśnie kapłanów.” (por. Zaleski, Epistolae ad Missionaris, t. I, II). Seminarium papieskie „będzie pomnikiem gorliwości biskupa Zaleskiego wspierającego wysiłki papieża Leona XIII w formowaniu gorliwego kleru indyjskiego.” (bp L.P. Kierkels CP). Jeśli seminaria wykształcą takich kapłanów jak o. Józef Vaz, to nadzieje biskupa Zaleskiego zostaną spełnione. W ten sposób dwaj wielcy przyjaciele, Zaleski i Vaz, będą kontynuować swoją misję w służbie duchowieństwa w Nowych Indiach.

 

za: Joseph Naik Vaz Institute

 

w kolażu wykorzystano:

Portret Władysława Michała Zaleskiego ok. 1892 (własność prywatna);

Steriphoma paradoxum (Jacq.) Endl., w: „Deutsches Magazin für Garten-und Blumenkunde” 1850, il. do s. 301-303 (Ogród Botaniczny UW, kolekcja Flore Tropicale, sygn. WZ_25-4_IID4421);

Eucalyptus cornuta Labill., w: “Flore des serres et des Jardins de l’Europe” 1875, vol. 21, il. 2189-2190 (Ogród Botaniczny UW, kolekcja Flore Tropicale, sygn. WZ_107-2_IID10510);

zdjęcia pochodzą z: Katarzyna Mączewska, Flore tropicale. Kolekcja ikonograficzna Władysława Michała zaleskiego w Ogrodzie Botanicznym Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, za: muzealnictworocznik.com

 

 

*w tym samym roku ukazała się także po polsku: „Apostoł Ceylonu O. Józef Vaz (1687-1711); wydana w Krakowie, w Drukarni „CZASU” Franciszka Kluczyńskiego i sp., nakładem Autora 

 

więcej nt życia i dzieła pierwszego świętego Sri Lanki ↓ZOBACZ