Zwykłe rzeczy – niezwykła przestrzeń: Czy „Pasterka” to inaczej „Msza Pasterska”?
Zwykłe rzeczy – niezwykła przestrzeń:
Czy „Pasterka” to inaczej „Msza Pasterska”?
kl. Patryk Żelichowski COr
W potocznym języku mówi się o Mszy w Noc Bożego Narodzenia z 24/25 XII jako o „Mszy pasterskiej”. I nawet nie tylko potocznie. Często z ust głównego celebransa możemy usłyszeć słowa „Msza Święta pasterska sprawowana jest za…”. Niezwykle ciekawe. Pasterska? Czyli dla pasterzy? A może o pasterzach? Nieeee… Przecież jest o Narodzinach Zbawiciela świata a nie o pasterzach… Czyli jak?
Wspólnota Pierwotnego Kościoła w Jerozolimie, zbierała się w grocie w Betlejem, gdzie, jak wierzono, narodziła się Zbawiciel świata. Tam zebrani sprawowali Eucharystię o północy. Po jej zakończeniu, o świcie, wracali do Jerozolimy by w kościele Zmartwychwstania Pańskiego sprawować drugą Mszę Świętą ku czci Zmartwychwstania Chrystusa. W ciągu dnia zbierali się w kościele na obchody świąteczne. Zwyczaj ten szybko zawędrował do Rzymu. Pierwsze obchody Uroczystości Narodzenia Pańskiego w kościele rzymskim, sięgają IV w. i są związane z Bazyliką Santa Maria Maggiore (Matki Bożej Większej), gdzie obecne były relikwie Żłóbka. Stąd zwykło się nazywać tę bazylikę Santa Maria ad Presepe (Matki Bożej przy Żłóbku). Od VI w. sprawowane były tam Msze Święte w nocy, o świcie i w dzień Narodzenia Pańskiego. Każda z tych Mszy mówiła o tajemnicy Wcielenia Słowa Bożego, o wydarzeniach, które miały miejsce w pamiętną noc w Betlejem. Każda z tych Mszy o tym opowiadała, ale na różny sposób…
Odpowiedzi możemy szukać w naszej liturgii, w której teksty na tę Uroczystość sięgają tamtych czasów. Obecnie w Mszale Rzymskim możemy odnaleźć 4 formularze, czyli 4 zestawy modlitw potrzebne do sprawowania Eucharystii:
- Mszę Świętą Wigilijną (Tę Mszę odprawia się wieczorem dnia 24 grudnia przed I Nieszporami Narodzenia Pańskiego, albo po nich.)
- Mszę Świętą w nocy (nasza Pasterka) – „Anielska”
- Msza Święta o świcie – „Pasterska”
- Msza Święta w dzień – „Słowo stało się ciałem”
Każdy z tych formularzy, czyli każda Msza Święta w zależności od pory dnia, opowiada o Narodzeniu Pańskim, ale z perspektywy różnych postaci, które były świadkami tego niezwykłego w dziejach świata wydarzenia. Msza Wigilijna mówi o oczekiwaniu na Narodzenie Pana, które wydarzy się już niebawem. Antyfona na wejście brzmi: „Dzisiaj poznacie, że Pan przyjdzie, aby nas zbawić, a rano ujrzycie Jego chwałę”. Taka jest nić przewodnia wieczornej liturgii. Msza w nocy obwieszcza światu radosną nowinę o Narodzeniu obiecanego Mesjasza: „Radujmy się wszyscy w Panu, dzisiaj narodził się nam Zbawiciel. Dzisiaj prawdziwy pokój zstąpił z nieba na ziemię”. Polska nazwa „Pasterka” ma nawiązywać do ludzi, którzy pod osłoną nocy udają się do kościoła i przypominają pasterzy, którym objawił się Anioł Pański zwiastując radosną nowinę. W rzeczywistości teksty mszalne pozwalają nam zobaczyć Aniołów Bożych, ich radość i zaczątek spełniania się tajemnicy zbawienia. Stąd tą Mszę nazywa się często Mszą Anielską. Msza o świcie ukazuje nam pasterzy, którzy przybywają do Żłóbka by oddać pokłon Panu. To jest rzeczywista Msza Pasterska. „Światło zabłysło dzisiaj nad nami, bo Chrystus nam się narodził. Nazwano Go imieniem: Przedziwny Doradca, Bóg Mocny, Książę Pokoju, Ojciec Wieczności, a Jego królestwu nie będzie końca”. Pasterze znaleźli Maryję, Józefa i Niemowlę. Msza w dzień mówi o wypełnieniu się proroctw, obietnic danych Ojcom, danych Izraelowi. „Dziecię nam się narodziło i Syn został nam dany; na Jego ramionach spoczęła władza, i nazwano Go Zwiastunem Bożych zamiarów”. To właśnie w czasie tej Mszy możemy usłyszeć w Ewangelii Prolog św. Jana: „Na początku było Słowo”. „A Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas”. Tajemnica to jest wielka, Słowo Wcielone, Jednorodzony pełen łaski i prawdy.
Wielkie bogactwo tekstów liturgicznych pozwala nam lepiej zrozumieć tajemnicę zbawienia, do której Bóg włącza człowieka. Warto w noc i dzień Bożego Narodzenia wsłuchać się w modlitwy kapłana i w czytania mszalne, i zobaczyć jedną złotą nić przenikającą wszystkie modlitwy i teksty. Zobaczenie tej głębi, jej zrozumienie i przemodlenie, pozwoli nam zrozumieć to w czym uczestniczymy i zachwycić się dobrocią Boga, jaką obdarzył człowieka. Jaką mnie obdarzył.
